ویتامین A و نقش های تغذیه ای

ویتامین A : فواید، کمبود، مسمومیت و موارد دیگر

اگرچه ویتامین A اغلب یک ماده مغذی منحصر به فرد در نظر گرفته می شود، اما در واقع گروهی از ترکیبات محلول در چربی است، از جمله رتینول، شبکیه و استرهای رتینیل . به طور طبیعی در غذاها وجود دارد و همچنین  می توان آن را از طریق مکمل ها مصرف کرد.

دو شکل از ویتامین A در غذا یافت می شوند:

ویتامین A از پیش ساخته شده – رتینول و استرهای رتینیل – منحصراً در محصولات حیوانی مانند لبنیات، جگر و ماهی وجود دارد، در حالی که پروویتامین A کاروتنوئیدها در غذاهای گیاهی مانند میوه‌ها، سبزیجات و روغن‌ها به وفور یافت می‌شوند.

از آنجایی که ویتامین A محلول در چربی است، در بافت بدن ذخیره می شود. بیشتر ویتامین A به شکل رتینیل استرها در کبد  نگهداری می شود. این استرها ترانس رتینول تجزیه می شوند که به پروتئین متصل شونده به رتینول متصل می شود. سپس وارد جریان خون می شود.

بطور خلاصه خلاصه

“ویتامین A” محلول در چربی است که در غذاهای حیوانی و گیاهی یافت می شود.

ویتامین A برای سلامتی بدن ضروری است. بطوریکه به رشد سلولی، عملکرد سیستم ایمنی، رشد جنین و بینایی کمک می کند.

(شاید یکی از شناخته شده ترین عملکردهای ویتامین A در بینایی و سلامت چشم باشد.)

علاوه بر این، ویتامین A به حفظ بافت های سطحی مانند پوست، روده ها، ریه ها، مثانه و گوش داخلی کمک می کند.

با کمک رشد و توزیع سلول های T، نوعی از گلبول های سفید خون که از بدن شما در برابر عفونت محافظت می کنند، باعث  عملکرد ایمنی می شود.

علاوه بر این، ویتامین A به سلامت سلول های پوست، سلامت باروری مردانه و زنانه و رشد جنین کمک می کند.

بطور خلاصه

ویتامین A برای سلامت چشم، بینایی، عملکرد سیستم ایمنی، رشد سلولی، تولید مثل و رشد جنین مورد نیاز است.

– پروویتامین A کاروتنوئیدها مانند بتا کاروتن، آلفا کاروتن و بتا کریپتوکسانتین پیش ساز ویتامین A هستند و خاصیت آنتی اکسیدانی دارند.

– کاروتنوئیدها از بدن شما در برابر رادیکال های آزاد (مولکول های بسیار واکنش پذیر که می توانند با ایجاد استرس اکسیداتیو به بدن شما آسیب برسانند) محافظت می کنند.

– استرس اکسیداتیو با برخی موارد مزمنی مانند دیابت، سرطان، بیماری قلبی و زوال شناختی مرتبط است. رژیم‌های غذایی سرشار از کاروتنوئیدها با کاهش خطر ابتلا به بسیاری از این بیماری‌ها، مانند بیماری‌های قلبی، سرطان ریه و دیابت مرتبط است.

– مصرف کافی ویتامین A در رژیم غذایی به محافظت در برابر برخی بیماری های چشمی مانند دژنراسیون ماکولا (AMD) مربوط به افزایش سن کمک می کند. مطالعات نشان می دهد که سطوح بالای بتا کاروتن، آلفا کاروتن و بتا کریپتوکسانتین در خون ممکن است خطر ابتلا به AMD را تا 25٪ کاهش دهد. این کاهش خطر با کاهش سطح استرس اکسیداتیو با محافظت از بافت ماکولا توسط مواد مغذی کاروتنوئیدی مرتبط است.

– به دلیل خواص آنتی اکسیدانی ویتامن A، (میوه ها و سبزیجات غنی از کاروتنوئید) ممکن است در برابر انواع خاصی از سرطان محافظت کنند. به عنوان مثال، مطالعه ای روی بیش از 10000 بزرگسال نشان داد که افراد سیگاری با بالاترین سطح آلفا کاروتن و بتا کریپتوکسانتین در خون به ترتیب 46 و 61 درصد کمتر در معرض خطر مرگ ناشی از سرطان ریه نسبت به افراد غیرسیگاری با کمترین میزان دریافت این مواد مغذی هستند. علاوه بر این، مطالعات نشان می‌دهد که رتینوئیدها ممکن است رشد سلول‌های سرطانی خاصی مانند سلول‌های سرطانی مثانه، سینه و تخمدان را مهار کنند.

– ویتامین A برای تولید مثل مردان و زنان ضروری است زیرا در رشد اسپرم و تخمک نقش دارد. همچنین برای سلامت جفت، رشد و نگهداری بافت جنین، و رشد جنین حیاتی است. بنابراین، ویتامین A برای سلامت افراد باردار و نوزادان در حال رشد آنها و همچنین افرادی که قصد بارداری دارند، ضروری است.

– ویتامین A در برابر بیماری ها و عفونت ها از شما محافظت می کند، بر سلامت سیستم ایمنی تأثیر می گذارد. ویتامین A در ایجاد سلول‌های خاصی از جمله سلول‌های B و سلول‌های T که نقش اصلی را در پاسخ‌های ایمنی که از بیماری محافظت می‌کنند، نقش دارد. کمبود این ماده مغذی منجر به افزایش سطح مولکول های پیش التهابی می شود که پاسخ و عملکرد سیستم ایمنی را کاهش    می دهد.

خلاصه

– ویتامین A با کنترل استرس اکسیداتیو، تقویت سیستم ایمنی بدن و محافظت در برابر برخی بیماری‌ها بر سلامت تأثیر می‌گذارد.

– کمبود ویتامین A در کشورهای در حال توسعه، جایی که جمعیت ممکن است دسترسی محدودی به منابع غذایی ویتامین A و پروویتامین A کاروتنوئیدها داشته باشند، رایج است. کمبود ویتامین A می تواند منجر به عوارض شدید سلامتی شود.

– طبق گفته سازمان جهانی بهداشت، کمبود ویتامین A علت اصلی نابینایی قابل پیشگیری در کودکان می باشد.

– کمبود ویتامین A همچنین شدت و خطر مرگ ناشی از عفونت هایی مانند سرخک و اسهال را افزایش می دهد.

– علاوه بر این، تحقیقات نشان داده است که کمبود ویتامین A خطر کم خونی و مرگ را در زنان باردار افزایش می دهد و سبب رشد و نمو جنین می شود.

– کمبود ویتامین A می تواند باعث مشکلات پوستی مانند هیپرکراتوز و آکنه شود.

گروه های خاصی – مانند نوزادان نارس، افراد مبتلا به فیبروز کیستیک، و افراد باردار یا شیرده در کشورهای در حال توسعه – بیشتر در معرض خطر کمبود ویتامین A هستند.

ویتامین A از پیش ساخته شده نسبت به منابع گیاهی پروویتامین A کاروتنوئیدها به راحتی توسط بدن جذب و مورد استفاده قرار می گیرد.

توانایی بدن برای تبدیل موثر کاروتنوئیدها، مانند بتاکاروتن، به ویتامین A فعال به عوامل زیادی بستگی دارد – از جمله ژنتیک، رژیم غذایی، سلامت کلی، و داروها . به همین دلیل، کسانی که از رژیم‌های غذایی گیاهی پیروی می‌کنند – به ویژه گیاه‌خواران – باید مراقب دریافت غذاهای غنی از کاروتنوئید باشند.

غذاهایی که دارای بالاترین ویتامین A هستند عبارتند از:

زرده تخم مرغ، جگر گاو، کره، روغن کبد ماهی کاد، جگر مرغ، ماهی سالمون، پنیر چدار، شاه ماهی خال دار، ماهی قزل آلا

غذاهای سرشار از پروویتامین A کاروتنوئیدها مانند بتا کاروتن عبارتند از :

سیب زمینی های شیرین، کدو تنبل، هویج، کلم پیچ، اسفناج، طالبی، فلفل قرمز

خلاصه

ویتامین A از پیش ساخته شده در غذاهای حیوانی مانند جگر، ماهی آزاد و زرده تخم مرغ وجود دارد، در حالی که پروویتامین A کاروتنوئیدها در غذاهای گیاهی از جمله سیب زمینی شیرین، کلم پیچ و هویج یافت می شود.

مسمومیت و توصیه های دوز

همانطور که کمبود ویتامین A می تواند بر سلامتی تاثیر منفی بگذارد، دریافت بیش از حد آن نیز می تواند خطرناک باشد.

مقدار توصیه شده رژیم غذایی (RDA) برای ویتامین A برای مردان و زنان به ترتیب 900 میکروگرم و 700 میکروگرم در روز است. اگر مقدار زیادی غذاهای کامل مصرف کنید به راحتی به این میزان مصرف می رسید.

اگرچه مصرف بیش از حد ویتامین A از پیش ساخته شده از طریق منابع حیوانی مانند کبد امکان پذیر است، مسمویت معمولاً با مصرف بیش از حد مکمل ها و درمان با برخی داروها مانند ایزوترتینوئین مرتبط است.

مصرف بیش از حد ویتامین A می تواند منجر به عوارض جانبی جدی شود و در صورت مصرف دوزهای بسیار بالا حتی می تواند کشنده باشد. مسمومیت حاد ویتامین A در یک دوره زمانی کوتاه زمانی رخ می دهد ( مصرف یک دوز بیش از حد بالای ویتامین A) مسمومیت مزمن زمانی رخ می دهد که دوزهای بیش از 10 برابر RDA در بازه زمانی طولانی تری مصرف شود.

شایع ترین عوارض جانبی مسمومیت مزمن ویتامین A – که اغلب به عنوان هیپرویتامینوز A شناخته می شود – عبارتند از:

اختلالات بینایی، درد مفاصل و استخوان، اشتهای ضعیف، تهوع و استفراغ، حساسیت به نور خورشید، ریزش مو، سردرد، خشکی پوست، آسیب کبدی، زردی، تاخیر در رشد، کاهش اشتها، گیجی، خارش پوست

اگرچه کمتر از مسمومیت مزمن ویتامین A شایع است، اما مسمومیت حاد ویتامین A با علائم شدیدتری از جمله آسیب کبدی، افزایش فشار جمجمه و حتی مرگ همراه است.

علاوه بر این، مسمومیت ناشی از ویتامین A می تواند بر سلامت افراد باردار و نوزادان آنها تأثیر منفی بگذارد و ممکن است منجر به بی نظمی در رشد جنین شود.

مصرف زیاد کاروتنوئیدهای غذایی با مسمومیت ارتباطی ندارد، اگرچه مطالعات مکمل های بتاکاروتن را با افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه و بیماری قلبی در افرادی که سیگار می کشند مرتبط می دانند.

از آنجایی که مصرف ویتامین A بیش از حد می تواند مضر باشد، قبل از مصرف مکمل های ویتامین A با یک متخصص مشورت کنید.

خلاصه

مسمومیت ویتامین A ممکن است اثرات منفی مانند آسیب کبدی، اختلالات بینایی، حالت تهوع و حتی مرگ داشته باشد. مکمل های ویتامین A را با دوز بالا مصرف نکنید، مگر اینکه یک متخصص آنها را برای شما تجویز کند.

نتیجه کلی

ویتامین A یک ماده مغذی محلول در چربی است که برای عملکرد سیستم ایمنی، سلامت چشم، تولید مثل و رشد جنین حیاتی است. هم کمبود و هم مصرف اضافی ممکن است عوارض جانبی شدیدی ایجاد کند. بنابراین، در حالی که رعایت RDA 700-900 میکروگرم در روز برای بزرگسالان بسیار مهم است، همچنین ضروری است که از حد بالای روزانه 3000 میکروگرم تجاوز نکنید.

با استفاده از یک رژیم غذایی سالم و متعادل می توان از رسیدن کافی این ماده مغذی ضروری به بدن اطمینان حاصل کرد.